Küresel E-İhracat Pazarındaki Fırsatlar ve Türkiye İçin Potansiyel Alanlar

E-ihracat, sınırları aşan ticaretin yeni normu haline gelirken, küresel pazar 2024 yılında 1245 milyar ABD doları değerine ulaştı ve 2031 yılına kadar yıllık %18,7'lik bileşik büyüme oranıyla 4574 milyar ABD dolarına ulaşması bekleniyor. Bu baş döndürücü büyüme, özellikle Türk KOBİ'leri için keşfedilmeyi bekleyen sayısız fırsat barındırıyor. Peki, bu dinamik pazarda hangi trendler öne çıkıyor ve Türkiye bu trendlerden nasıl faydalanabilir?

Küresel E-İhracatta Öne Çıkan Trendler ve Sektörler

2024 ve 2025 yıllarına damgasını vuran temel e-ihracat trendleri, teknoloji ve tüketici beklentilerindeki değişimlerle şekilleniyor.

• Yüksek Teknoloji Ürünleri: Yapay zeka (AI) alanındaki gelişmelerin tetiklediği silikon çip talebiyle yüksek teknoloji ihracatı, 2024'te genel mal ticaretini geride bırakarak yaklaşık %9 arttı. Çin bu alanda liderliğini sürdürse de, ABD ve Güney Kore en büyük artışları kaydeden ülkeler oldu. Elektrikli araçlar (EV) da bu kategoride parlayan bir alt sektör olarak dikkat çekiyor.
• Tüketici Elektroniği: Özellikle cep telefonları başta olmak üzere tüketici elektroniği, 2,7 trilyon dolarlık toplam ticaret hacmiyle devasa bir pazar oluşturuyor.
• Tarım Ürünleri, Sağlık ve Zindelik Ürünleri: Küresel sağlık bilincinin artmasıyla bu kategorilerdeki talep de yükselişte.
• Bilgi ve İletişim Teknolojileri (BİT) Ürünleri ve Giyim: Bu geleneksel kategoriler, e-ticaretin sunduğu kolaylıklarla uluslararası alanda da güçlü talepler görmeye devam ediyor.
• Sürdürülebilir Giyim: Tüketicilerin çevre bilincinin artmasıyla sürdürülebilir kaynaklardan üretilmiş, etik koşullarda imal edilmiş giyim ürünlerine olan ilgi katlanarak büyüyor.
• Diğer Yüksek Büyüme Potansiyelli Ürünler: Lityum-iyon bataryalar, güneş modülleri ve yarı iletken çipler gibi spesifik ürünler de küresel ticarette önemli bir paya sahip.

Türk İşletmeleri İçin Fırsatları Belirleme ve Değerlendirme

Bu küresel trendler ışığında, Türk işletmeleri için pek çok potansiyel alan beliriyor.

• Türkiye'nin geleneksel olarak güçlü olduğu tekstil ve hazır giyim sektörü, "sürdürülebilir giyim" ve genel giyim ihracatı trendlerinden önemli ölçüde faydalanabilir.
• Küresel çip talebi göz önüne alındığında, Türk KOBİ'leri niş yüksek teknoloji bileşenleri, yazılımlar veya bu sektörleri destekleyici aksesuarlar konusunda fırsatlar yakalayabilir. Bu, sadece son tüketiciye yönelik ürün ihracatından ziyade, yüksek teknoloji tedarik zinciri içinde B2B e-ihracat fırsatlarını da değerlendirmeyi gerektirir. Karmaşık tedarik zincirleri, çok sayıda küçük bileşen, özel hizmetler ve yazılımlar içerir ve çevikliğiyle bilinen Türk KOBİ'leri bu niş talepleri karşılayabilir.
• Türkiye'nin tarımsal üretimdeki gücü, küresel tarım ürünleri talebiyle doğrudan örtüşmektedir.

Pazaryerlerinin, sınır ötesi e-ticaret satışlarının %88,2'sini oluşturması, çoğu Türk KOBİ'si için e-ihracata en hızlı giriş yolunun bu mevcut platformlar üzerinden olduğunu gösteriyor. Sıfırdan uluslararası marka bilinirliği ve doğrudan trafik oluşturmak yerine Amazon, Alibaba ve özellikle el sanatları gibi niş ürünler için Etsy gibi platformlar, KOBİ'lerin başlangıçta ürün ve tedarik süreçlerine odaklanmalarını sağlar. Trendyol'un Alibaba ile yaptığı ortaklık da Türk ürünlerinin e-ihracatını artırmayı hedeflemektedir.

Ayrıca, "Çin'den riskten arındırma" ve "tedarik zinciri yeniden düzenlemeleri" gibi küresel tedarik zinciri kaymaları, Türkiye için stratejik bir fırsat penceresi sunmaktadır. İmalat yetenekleri ve Avrupa ile Orta Doğu'ya coğrafi yakınlığı sayesinde Türkiye, bu değişimden faydalanabilecek önemli bir adaydır. Bu durum, özellikle güvenilirlik, kalite ve kilit Batı pazarlarına daha hızlı sevkiyat vurgusu yapabilen Türk e-ihracatçıları için rekabet avantajı anlamına gelmektedir.

Aşağıdaki tablo, küresel e-ihracatta öne çıkan bazı ürün kategorilerini ve Türkiye'nin bu alanlardaki potansiyelini özetlemektedir:

2024-2025 Yıllarında Küresel Trend Olan E-İhracat Ürün Kategorileri ve Türkiye'nin Potansiyeli

Sonuç

Küresel e-ihracat pazarı, dinamik yapısı ve sürekli büyüyen hacmiyle Türk işletmeleri için önemli fırsatlar sunmaktadır. Yüksek teknolojiden sürdürülebilir ürünlere kadar geniş bir yelpazede talebin arttığı bu dönemde, Türkiye'nin mevcut güçlerini ve gelişen yeteneklerini doğru stratejilerle birleştirmesi, uluslararası pazarda kalıcı bir yer edinmesini sağlayacaktır. Özellikle pazaryerlerini etkin kullanmak ve küresel tedarik zincirindeki değişimleri avantaja çevirmek, bu yolculukta kilit rol oynayacaktır.

Gümrükleme Süreçlerinde Dijital Dönüşüm ve Yeni Düzenlemeler

Türkiye’de gümrükleme işlemleri, 1999’da yürürlüğe giren 4458 sayılı Gümrük Kanunu ile kağıt tabanlı sistemden başlayan dijitalleşme adımlarını; 2012’de “Tek Pencere” genelgesiyle entegrasyonu; 2021’den itibaren Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) ile hız ve güvenlik odaklı kolaylıkları; ve 2024–2025 döneminde güncellenen gümrük vergisi oranlarıyla desteklenen düzenleyici yenilikleri kapsayacak şekilde evriliyor. Bu yazıda, tarihsel dönüm noktaları ve son dönemde hayat bulan güncellemeleri ele alıyoruz.

“Tek Pencere” Sisteminin Yaygınlaştırılması

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın 2024 Performans Programı’na göre, Tek Pencere sistemi kara ve demiryolu gümrük idarelerinin tamamına yayılarak tüm izin ve onay belgeleri tek elektronik platformdan yönetiliyor. Böylece evrak kontrolleri %40’a varan oranlarda hız kazanırken, ihracat ve ithalat süreçlerindeki bekleme süreleri gözle görülür biçimde kısaldı.

• Kara ve Demiryolu Müdürlükleri: 2024’ün ilk yarısında 50’den fazla gümrük idaresi dahil edildi.
• Evrak Takip Modülü: Gümrük statü ve tarife kodu değişiklikleri gerçek zamanlı güncelleniyor.
• Çapraz Kurum Entegrasyonu: Tarım, sağlık ve ulaştırma bakanlıklarından alınan sertifikalar da otomatik olarak Tek Pencere’ye entegre edildi.

YYS (Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü) Sahiplerine Yeni Kolaylıklar

2021’den beri uygulanan YYS programı, güvenilir firmalara “Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası” vererek öncelikli işlem, düşük teminat ve yerinde gümrükleme gibi avantajlar sağlıyor. 2025 Performans Programı kapsamında, YYS’li firmaların yerinde gümrükleme yetkileri ve BİLGE entegrasyonuyla beyan süreleri daha da kısaltılacak.

• Yerinde Gümrükleme: İthalat sahasında kontrollerin tamamlanmasına izin veriliyor.
• BİLGE Sistemi Yenilikleri: YYS işlemleri özel öncelikli kuyruğa alındı.
• Risk Bazlı Denetimler: AI destekli risk analizi, yüksek öncelikli beyanları otomatik işaretliyor.

Bazı Ürünlerde Gümrük Vergisi Oranları Güncellemesi

Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 5 Temmuz 2024 tarihli Karar Sayısı 8724 ile çanta, deri ürünleri ve ayakkabı gibi kalemlerde ilave gümrük vergisi oranları güncellendi. Amaç, yüksek katma değerli yerli üretimi teşvik etmek ve haksız ithalat baskısını azaltmak olarak açıklandı.

• Çanta ve Deri Ürünleri: İthalatta İGV %30’dan %39’a çıkarıldı.
• Ayakkabılar: İGV %30’dan %40’a yükseltildi.
• Uygulama Tarihi: 5 Ekim 2024 itibarıyla tüm ithalat işlemlerine yansıtıldı.

Geleceğe Yönelik Çıkarımlar

• Verimlilik Artışı: Tek Pencere entegrasyonu ile süreç süreleri %40’tan fazla kısalacak.
• Rekabet Gücü: YYS avantajları, Türkiye menşeli ürünlerin lojistik maliyetlerini ve bekleme sürelerini düşürecek.
• Dijitalleşme Odaklı Gelecek: Blockchain ve yapay zeka destekli risk analiz projeleri 2025’te yaygınlaşacak.
• AB Uyum Süreçleri: Union Customs Code (UCC) uyum çalışmaları 2026’da tamamlanarak elektronik belge alışverişini Avrupa standartlarına taşıyacak.

Tedarik Zincirinin Kırılma Noktaları: Tarihsel Krizlerden Güncel Zorluklara

Küreselleşme ile birlikte karmaşıklaşan tedarik zincirleri, tarihsel krizler ve son yıllarda yaşanan aksamalarla defalarca sınandı. 1973 Petrol Krizi’nden Mart 2021’deki Süveyş Kanalı tıkanıklığına; COVID-19’un yol açtığı yarı iletken sıkıntısından Rusya–Ukrayna Savaşı’nın yansımalarına kadar yaşananlar, tedarik zincirinin ne denli kırılgan olabileceğini gösterdi. Bu yazıda hem geçmişin önemli dönüm noktalarına hem de 2024–25 dönemindeki yeni zorluklara ve gelecek için çıkarımlara odaklanıyoruz.

1973 Petrol Krizi ve Enerji Ambargolarının Etkileri

1973 Petrol Krizi, Orta Doğu’daki OPEC üyelerinin Batı’ya petrol ihracatını durdurmasıyla patlak verdi. Fiyatların dört katına çıkması, hem sanayi üretimini hem de ulaştırma maliyetlerini ciddi şekilde artırarak küresel ekonomik durgunluğa zemin hazırladı.

Süveyş Kanalı Tıkanıklığı (Mart 2021)

Mart 2021’de Ever Given gemisinin karaya oturması, Süveyş Kanalı’nı altı gün boyunca kapattı. Günde 9,6 milyar dolarlık yükün gecikmesine neden olan bu olay, deniz taşımacılığının ne denli kritik olduğunu ve alternatif rota esnekliğinin önemini gözler önüne serdi.

COVID-19 Salgını ve Yarı İletken Kıtlığı

2020–2023 arasında artan elektronik ve otomotiv talebi, pandeminin getirdiği üretim duraksamalarıyla birleşince yarı iletken çip kıtlığı ortaya çıktı. Otomotiv sanayii, aylık üretim kapasitesinin %20–30’unu kaybetti, tedarik zinciri planlamaları tamamen yeniden şekillendi.

Rusya–Ukrayna Savaşı’nın Etkileri

Şubat 2022’de başlayan savaş, başta tarım ürünleri, enerji ve kritik mineraller olmak üzere pek çok tedarik hattını sekteye uğrattı. Bu durum, küresel gıda fiyatlarının %30’a varan oranlarda artmasına ve enflasyon baskılarının güçlenmesine yol açtı.

2024’ün İlk Yarısında Artan Kesintiler ve Dayanıklılık Stratejileri

• Siber Saldırılar: Lojistik firmelerine yönelik fidye yazılım saldırıları, konteyner terminallerinde 48 saatten fazla gecikmelere neden oldu.
• İklim Olayları: Avrupa’daki sel felaketleri ve Asya’daki aşırı sıcaklar, liman altyapılarını aksattı.
• Emek Piyasası Baskıları: Liman işçilerinin grevleri ve araç filo daralmaları, sevkiyat sürelerinde belirgin uzamalara yol açtı.

Gelecek İçin Çıkarımlar

• Çok Kaynaklı Tedarik: Kritik girdiler için birden çok tedarikçi ve coğrafi dağılım tercih edilmeli.
• Dijital İzlenebilirlik: Blockchain ve IoT ile anlık takip, kesinti anında hızlı alternatif planlama sunar.
• Dayanıklılık Odaklı Tasarım: Tedarik zinciri zayıf halkalarını belirlemek için kapsamlı haritalama şart.
• Sürdürülebilir Tedbirler: Karbon ayak izini azaltan lojistik yöntemleri, iklim riski kaynaklı kesintileri hafifletir.

Sürdürülebilirlik Mücadelesinin Kilometre Taşları ve 2025’e Yansımaları

Sürdürülebilirlik, 1987’deki Brundtland Raporu ile tanımlanmasından bu yana çevresel, ekonomik ve sosyal boyutlarıyla küresel gündemin merkezinde yer aldı. Paris Anlaşması’ndan COP28’e; AB CSRD’den ABD Enflasyon Azaltma Yasası’na kadar uzanan süreçleri ve 2024–2025 dönemindeki en önemli gelişmeleri ele alıyoruz.

Tarihsel Gelişim

• 1987 – Brundtland Raporu: “Gelecek kuşakların ihtiyaçlarını tehlikeye atmadan, bugünün ihtiyaçlarını karşılamak” şeklinde tanımlanan sürdürülebilir kalkınma kavramı ilk kez bu raporda yer aldı.
• 1997 – Kyoto Protokolü: Gelişmiş ülkelerin 2008–2012 arasında %5 ortalama sera gazı azaltımı taahhüdü; emisyon ticareti ve uyum mekanizmaları gündeme geldi.
• 2015 – Paris Anlaşması: Sanayi öncesi döneme kıyasla küresel sıcaklık artışını 1,5 °C’de tutma hedefiyle tüm taraf ülkelerin Ulusal Katkı Beyanlarını güncellemesi zorunlu oldu.

Son Zamanlarda Önemli Gelişmeler (2023–2025)

• COP28 (Kasım 2023): Dubai’de yapılan zirvede ilk kez “fosil yakıtlar” ifadesi sonuç bildirgesine dahil edildi; iklim finansmanı ve kayıp-kayıba uyum mekanizmelerinde ilerleme kaydedildi.
• AB CSRD (Ocak 2024): Yaklaşık 50.000 büyük AB şirketi, çevresel ve sosyal etki raporlamasını ayrıntılı ve elektronik formatta yapmakla yükümlü hale geldi.
• ABD Enflasyon Azaltma Yasası (IRA) Güncellemeleri (Mayıs 2025): Temiz enerji yatırımları için vergi kredilerinin korunması ve aşamalı geri çekilme düzenlemesi teklif edildi.
• Döngüsel Ekonomi & Plastik Antlaşması: Birleşmiş Milletler öncülüğünde, 2024 sonuna kadar plastik kirliliği anlaşması müzakerelerinin tamamlanması hedefleniyor.

Geleceğe Bakış

• Şeffaflık ve Hesap Verebilirlik: CSRD ve benzeri düzenlemeler, şirketlerin sürdürülebilirlik performansını ölçülebilir kılacak.
• Fosil Yakıtların Sonu: COP28’de netleşen dil, fosil yakıt kullanımının azaltılacağını ve karbon piyasalarının güçlendirileceğini işaret ediyor.
• Döngüsel Modeller: Atık azaltımı, geri dönüşüm ve yeniden kullanım stratejileri, tedarik zincirlerinde merkezî bir rol oynayacak.
• Finansal Teşvikler: IRA gibi yasalar ve bölgesel vergi kredileri, yenilenebilir enerji maliyetlerini düşürerek geçişi hızlandıracak.

Türkiye’de Lojistik Mevzuatının Evrimi ve 2025’e Yol Haritası

Türkiye’nin lojistik ve taşımacılık alanındaki yasal çerçevesi, 1987’den başlayıp günümüze uzanan pek çok önemli düzenleme ve güncellemeyle şekillendi. Son olarak Mayıs 2024’te Karayolu Taşıma Yönetmeliği’ndeki değişiklikler yürürlüğe girdi, 3 Eylül 2024’te ADR genelgesi yenilendi ve kasım 2023’ten bu yana Lojistik Merkezler Yönetmelik Taslağı ile Kanun Tasarısı hazırlıkları gündemde. Bu yazıda hem tarihsel gelişmeleri hem de son dönemde ortaya çıkan yenilikleri inceliyoruz.

Tarihsel Gelişim

• 1987 – İlk Karayolu Taşıma Yönetmeliği: Türkiye’nin karayolu taşımacılığını düzenleyen ilk kapsamlı yönetmelik yayımlandı.
• 2019 – Tehlikeli Madde Yönetmeliği: 24 Nisan 2019’da yürürlüğe giren düzenleme ile ADR kapsamında taşınan yüklerin güvenlik ve eğitim şartları yenilendi.
• 2021 – Lojistik Merkezler Yönetmelik Taslağı: 22 Kasım 2023’te paydaş görüşüne açılan taslak, lojistik üslerin altyapı, yetkilendirme ve işletme esaslarını belirledi.

1. Karayolu Taşıma Yönetmeliğinde Değişiklikler (31 Mayıs 2024)

31 Mayıs 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 32562 sayılı yönetmelik ile:

• Yetki Belgesi şartları: Alma, yenileme, tür değişikliği ve devir kriterleri güncellendi.
• Araç Yaşı ve Kullanım: Özmal, sözleşmeli kullanım ve azami araç yaşı sınırları belirlendi.
• Uluslararası Geçiş Ücretleri: Tarifeler ve belge iptal/yenileme süreçleri netleştirildi.

2. ADR Güncellemeleri ve Denetimler (3 Eylül 2024)

Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü’nün 2024/2 sayılı Genelgesi ile:

• Denetim Kapsamı: Kalite ve Güvenlik Danışmanlığı prosedürleri zorunlu hale getirildi.
• Plan ve Talimatlar: İşletmelerin yazılı güvenlik planlarını 1 Aralık 2024’e kadar hazırlamaları beklendi.
• Eğitim Şartları: Sürücü ve sorumlu personel eğitim süreleri ve belge yenileme gereklilikleri ayrıntılandırıldı.

3. Lojistik Merkezler ve Kanun Tasarısı Hazırlıkları

• Lojistik Merkezler Yönetmelik Taslağı (Kasım 2023): Ulaştırma Bakanlığı tarafından yayınlandı, paydaş görüşleri toplandı.
• TOBB Kanun Tasarısı: Türkiye Ulaştırma ve Lojistik Meclisi, sektörü tek çatı altında toplayacak kapsamlı bir Kanun Tasarısı hazırlıyor.
• 2024 Faaliyet Raporu: Lojistik üslerin planlanması ve stratejik konumlandırma, bakanlık yatırım öncelikleri arasında yer aldı.

Değerlendirme ve Beklenen Etkiler

• Kurumsal Şeffaflık: Netleşen yetki ve denetim kuralları, sektör oyuncularının uyum maliyetlerini azaltacak.
• Yatırım Öngörülebilirliği: Lojistik merkez kriterleri, altyapı sahiplerine uzun vadeli planlama imkânı sağlayacak.
• Rekabet Avantajı: Güncel mevzuat, Türkiye’yi bölgesel lojistik üssü olarak güçlendirecek.

Lojistikte Dijital Dönüşümün Başlıca Trendleri ve 2025’te Öne Çıkan Yenilikler

Lojistik sektörü, Dijkstra’nın 1959’daki en kısa yol algoritmasından başlayıp günümüzde yapay zekâ, depo otomasyonu ve blockchain teknolojisiyle hızlanan dijital dönüşüm sürecinden geçiyor. 2023–2025 döneminde öne çıkan gelişmeleri ve geleceğe dair beklentileri inceliyoruz.

Yapay Zekâ Destekli Rota Optimizasyonunun Tarihçesi ve Güncel Uygulamalar

İlk rota planlama çalışmaları 1959’da Dijkstra algoritmasıyla başladı. Ancak gerçek zamanlı verilere dayalı, trafik ve yakıt tüketimini dikkate alan AI tabanlı çözümler, son beş yılda lojistik maliyetlerini %10–20 azalttı ve teslimat sürelerinde %15’e varan iyileşme sağladı.

Depo Otomasyon Sistemlerinin Evrimi ve Türkiye’deki Yaygınlık

2000’lerin başında devreye giren Depo Yönetim Sistemleri (WMS), 2010’larda akıllı konveyörler ve otomatik raflarla evrim geçirdi. 2023–2024’te Türkiye’de depo otomasyon pazarı, e-ticaret hacmindeki artış ve iş gücü maliyetlerinin yükselmesiyle hızla büyüyor.

• Akıllı Konveyörler: Mal akışını sensör ve IoT verileriyle yönlendiriyor.
• Depo İçi Robotlar: Palet taşıma ve stoklama görevlerini otonom şekilde gerçekleştiriyor.
• Otomatik Raf Sistemleri: Stok doğruluğunu artırarak hata oranlarını minimize ediyor.

Blockchain ile Şeffaflık: Pilot Projelerden Endüstri Standartlarına

2016–2018’de başlayan pilot blockchain uygulamaları, 2024’e gelindiğinde tedarik zincirinde izlenebilirliği %60’a varan oranda artırdı. Değişmez kayıt sistemi, mal hareketlerini tüm paydaşlara güvenle sunuyor.

• Değişmez Defter: Konteyner giriş-çıkış verileri blok zincirine kaydediliyor.
• Paydaş Erişimi: İthalatçılar, dağıtıcılar ve gümrük idareleri ortak veri üzerinde anında mutabık kalıyor.
• Maliyet Tasarrufu: Operasyonel maliyetlerde %10–20 düşüş sağlanıyor.

2025 Teknoloji Trendleri: Dijital İkizler ve Veri Analitiği

Gelecek dönemde, depo ve filo yönetiminde dijital ikiz çözümleri ile gerçek dünyadaki varlıkların sanal modelleri oluşturulacak, büyük veri analitiği ve makine öğrenimiyle operasyonel verimlilik en üst düzeye taşınacak.

• Dijital İkizler: Depo ve araç filosunun sanal kopyalarıyla senaryo bazlı planlama.
• Veri Analitiği: Talep tahmini ve stok optimizasyonu için büyük veri platformları kullanılacak.
• Otonom Sistemler: Gelecek 5 yılda otonom kamyon ve depolama robotlarının yaygınlaşması bekleniyor.

Geleceğe Yönelik Çıkarımlar

• Hibrit Çözümler: AI, blockchain ve depo otomasyonunun entegre kullanımı verimliliği artıracak.
• Yatırım ve Standartlar: Türkiye’de uluslararası standartlara uyum kritik hale gelecek.
• Eğitim ve AR-GE: 2025–2030 dönemi için lojistikte teknoloji odaklı eğitim programları artacak.

Lojistik Eğitiminde Dönüşüm: Meslek Lisilerinden Dijital Sertifikalara

Türkiye’de lojistik ve tedarik zinciri eğitimleri, 2005’te kurulan ilk meslek lisilerinden başlayarak üniversite bölümleri ve uzaktan sertifika programlarına kadar büyük bir dönüşüm geçirdi. Son yıllarda ise dijital platformlar ve sektör–eğitim iş birlikleriyle hız kazandı.

Tarihsel Gelişim

• 2005 – Mehmet Emin Horoz Anadolu Lojistik Meslek Lisesi: Lojistik alanında mesleki eğitimin temelleri atıldı, ara eleman ihtiyacına cevap verildi.
• 2016–2021 – Üniversite Bölümlerinin Yaygınlaşması: İstanbul Üniversitesi, İzmir Ekonomi ve diğer pek çok üniversitede lojistik ve tedarik zinciri programları açıldı.
• 2021 – AKİB Dış Ticaret ve Lojistik MTAL Protokolü: AKİB öncülüğünde yeni meslek liseleri kurulması için imzalar atıldı.

Meslek Liselerine Yönelik Destekler

Milli Eğitim Bakanlığı ve özel sektör iş birlikleriyle.

• MEB Tebliği (2023–2024): OSB’lerde öğrenim gören lojistik öğrencilerine ek eğitim ve staj desteği sağlandı.
• Mercedes-Benz Türk “Geleceğin Yıldızı”: Meslek liselerinin altyapısına yatırım yaparak mezunlarının istihdamını artırdı.
• Bölgesel Teknik Destek: Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı’nın mesleki gelişim programları yürürlükte.

Üniversiteler ve Sertifika Programları

Akademik eğitim kadar esnek sertifika programları da öne çıktı.

• İstanbul Üniversitesi (2024–2025): “Lojistik ve Tedarik Zinciri Yönetimi” sertifikası, uzaktan ve asenkron formatta sunuluyor.
• Anadolu Üniversitesi E-Sertifika (2025): 108 farklı online program arasında lojistik yönetimi eğitimi yer alıyor.
• UTİKAD FIATA Diploması (2024): Uluslararası geçerliliğe sahip sınavlı diploma, sektör profesyonellerine özel.
• THK Üniversitesi “Hava Lojistiği”: Kampüste uygulamalı eğitim imkânı sunan yeni program.

Dijital Lojistik ve Tedarik Zinciri Eğitimlerine İlgi

Çevrimiçi kongreler ve seminerler, dijital yetkinlikleri öne çıkarıyor.

• Lojistik Evreni Dijital Kongresi (2024): Sektör profesyonelleri dijital dönüşüm stratejilerini paylaştı.
• LMSCM 2024: “Akıllı ve Sürdürülebilir Şehir Lojistiği” temasıyla İstinye Üniversitesi ev sahipliğinde gerçekleşti.
• TEDAR Seminerleri: “Tedarik Zinciri ve Yapay Zeka” oturumlarıyla veri bilimi ve AI uygulamalarını işledi.

Geleceğe Bakış

• Hibrit Eğitim Modelleri: Yüz yüze, online ve pratik staj imkânlarını birleştiren programlar yaygınlaşacak.
• Sektör–Eğitim İş Birlikleri: Şirket destekli burs ve staj anlaşmaları, müfredatı sektöre yakınlaştıracak.
• Uluslararası Akreditasyon: FIATA gibi kuruluşlarla iş birlikleri, programların küresel geçerliliğini artıracak.
• Teknoloji Odaklı Müfredat: Dijital lojistik, yapay zeka ve blockchain eğitimleri, lojistik müfredatının merkezine yerleşecek.